Tussen hamer en aambeeld

'Fries zilver' is zeer gewild bij verzamelaars van antiek zilver. Brandewijnkommen, geboortelepels en trouwkistjes bezorgden de Friese edelsmeden door de eeuwen heen een gedegen reputatie. Sommigen kregen zelfs de status van kunstenaar. Maar klopt dit beeld van het ambacht met de historische werkelijkheid?

Peter Schoen heeft uitgebreid archiefonderzoek gedaan naar het edelsmedenambacht in Friesland tijdens de Gouden Eeuw, met name naar de maatschappelijke positie van de edelsmeden. In de zeventiende eeuw kwamen zij in problemen door een samenspel van dynamische economische ontwikkelingen en een starre monetaire politiek. Om het ambacht exclusief te houden, nam de beroepsgroep zijn toevlucht tot allerlei protectionistische maatregelen en creatieve oplossingen. Rond 1672 geraakte men desondanks in zwaar weer. Enkele gerenommeerde edelsmeden uit Bolsward en Leeuwarden zagen een uitweg in het opzetten van een handelsnetwerk met Amsterdamse juweliers. Schoen analyseert de consequenties hiervan voor de eigenheid van het Friese zilver.