Hoofdlijnen van de rechtsfilosofie
'Wanneer de filosofie haar grijs op grijs schildert, is een gestalte van het leven oud geworden, en met grijs op grijs laat ze zich niet jonger maken, maar alleen begrijpen; de uil van Minerva begint zijn vlucht pas bij het invallen van de schemer.'
G.W.F. Hegel, Hoofdlijnen van de rechtsfilosofie, Voorwoord, p. 25
Hoofdlijnen van de rechtsfilosofie is een absolute klassieker in het denken over moraal, wet en staat. De tekst, die door Willem Visser prachtig naar het Nederlands vertaald werd, is opvallend toegankelijk. Hegel schreef dit boek dan ook nadrukkelijk voor zijn studenten. En nog steeds is het verplichte literatuur voor studenten rechten en eigenlijk voor iedereen met interesse in de wijsbegeerte.
De in 1821 geschreven tekst is enerzijds een boeiend tijdsdocument en reflecteert de hoop en verwachtingen van een net van Napoleon bevrijde Duitse intelligentsia. Anderzijds is het een doorwrochte doordenking van recht en vrijheid, die nog steeds een enorme nawerking heeft. Beroemd en berucht is de tekst om het aforisme ‘Wat redelijk is, dat is werkelijk; wat werkelijk is, dat is redelijk’.
In zijn Hoofdlijnen van de rechtsfilosofie behandelt Hegel eerst het abstracte recht, dat wil zeggen, het recht van de persoon om onaangetast door anderen zaken in bezit te nemen, te gebruiken en weer af te staan. Vervolgens komt de moraliteit of het recht van de subjectiviteit aan de orde, waarin de persoon het recht heeft als 'ik' erkend te worden en anderen als 'ik' te respecteren. De tekst eindigt met de zedelijkheid als het recht van de gemeenschap.
Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831) heeft een grote invloed gehad op tal van denkers uit zijn tijd en op vele denkers na hem, zowel in de zuivere filosofie als in de geesteswetenschappen in brede zin, tot op de dag van vandaag. Eerder verscheen bij Uitgeverij Boom al zijn Fenomenologie van de geest.
Oorspronkelijke titel:
Grundlinien der Philosophie des Rechts
Vertaling:
Willem Visser
'De Hoofdlijnen van de rechtsfilosofie is een uitgave om trots op te zijn. De Nederlandse intellectueel kan deze even invloedrijke als controversiële klassieker nu eindelijk in de eigen taal te lijf. - Jabik Veenbaas in Filosofie Magazine
'Hegels Hoofdlijnen van de rechtsfilosofie ligt aan de basis van het links/rechtsdispuut over de grondslagen van het politieke bedrijf dat al twee eeuwen lang aan de gang is en dat nog steeds de achtergrond uitmaakt van onze actuele politiek discussies. Dat dit werk nu in het Nederlands is verschenen, is alleen maar toe te juichen, zeker als dat gebeurt in een voortreffelijke vertaling, waarvoor we Willem Visser meer dan dankbaar mogen zijn.' - Marc De Kesel op Dereactor
'Een uitstekende vertaling. [...] De filosofie van Hegel, de man die toch het imago heeft een reactionair denker te zijn, lijkt in deze vertaling meer schakeringen te hebben dan tot nog toe werd aangenomen. - Michiel Jans-Dings in Het Parool, 4 oktober 2014.
'De kans dat Obama of Poetin Hoofdlijnen van de rechtsfilosofie op hun bureau hebben liggen is klein. Jammer, want ze zouden er veel uit kunnen leren.' - Arnold Heumakers in NRC Handelsblad, 5 september 2014.
