Ethica

In de Bibliotheek van het Vaticaan deed de Nederlandse filosoof en historicus Leen Spruit eind 2010 een spectaculaire ontdekking: hij vond het verloren gewaande handschrift van Spinoza’s Ethica. Op basis van dit manuscript verscheen het ‘boek der boeken’ van de moderne filosofie in een geheel nieuwe vertaling.

Benedictus de Spinoza is een de grootste Nederlandse filosofen, wegbereider van de moderne wijsbegeerte en aanjager van de Verlichting. Zijn Ethica voltooide hij twee jaar voor zijn dood, in 1675. Om problemen met het kerkelijk gezag te voorkomen besloot hij het werk pas na zijn dood uit te laten geven.

Begin 1678 verscheen het in druk, geredigeerd door Spinoza's vrienden. Het oorspronkelijke handschrift werd na uitgave weggegooid, maar een vriend kopieerde het woord voor woord. Tot nu toe nam men aan dat deze kopie ook verloren was gegaan.

Eind 2010 vond Leen Spruit het overgeschreven handschrift echter terug in het archief van de rooms-katholieke Inquisitie. Omdat de tekst op een aantal kleine maar belangwekkende punten afwijkt van de Ethica zoals wij die tot dusver kenden, bezorgde Leen Spruit in augustus 2011 samen met zijn collega Pina Totaro voor Uitgeverij Brill een integrale editie van het manuscript in het Latijn. Deze publiekseditie in hedendaags Nederlands verscheen in 2012 in samenwerking met Brill bij Uitgeverij Boom.