De minister en de majesteit

Een prikkelend boek over Adriaan Dijxhoorn, minister van Defensie bij aanvang van de Tweede Wereldoorlog, die in conflict kwam met koningin Wilhelmina.

Op 13 mei 1940 vergaderde het Nederlandse kabinet in de schuilkelders van het Ministerie van Economische Zaken. Terwijl de krijgsmacht buiten in een wanhopig gevecht met de Duitse invasiemacht verwikkeld was, overtuigde Adriaan Dijxhoorn zijn collega’s om naar Engeland uit te wijken. Dit besluit is bepalend geweest voor de Nederlandse positie in de Tweede Wereldoorlog.

In Londen kreeg Dijxhoorn de naam besluiteloos, zelfs defaitistisch te zijn. Wilhelmina zag hem als een exponent van de falende landmachttop, die zij verantwoordelijk hield voor de nederlaag tegen de Duitse troepen. Na maanden van oplopende spanningen kwam het op 10 juni 1941 tot een uitbarsting. Wilhelmina zegde haar vertrouwen in Dijxhoorn op, waarna hij opstapte.

Adriaan Dijxhoorn werd naar Washington gestuurd, waar hij aan het eind van de oorlog diende als waarnemend chef van de Generale Staf. Wilhelmina verhinderde dat hij definitief werd benoemd in deze prestigieuze militaire functie. Zo is de koningin bepalend geweest voor de carrière van Dijxhoorn.

Tobias van Gent (1967) is verbonden aan het University College Roosevelt te Middelburg. In 2009 promoveerde hij op een studie over het Nederlandse beleid aan de vooravond van de Duitse inval op 10 mei 1940. Hij is (mede)auteur van Slag om de Schelde 1944, en was betrokken bij de totstandkoming van de spraakmakende film De slag om de Schelde.