Op veler verzoek
Inclusieve politiek in Nederland (1780‑1860)
‘Dit boek biedt een prachtig voorbeeld van echte inclusieve geschiedschrijving. Het brengt ons terug naar de oorsprong van de dagelijkse praktijk van democratische vertegenwoordiging, maar ook van massapolitiek en populisme.’– Beatrice de Graaf
‘Een vernieuwend boek dat ons inzicht verbreedt in vormen van politieke toegang en invloed van gewone burgers, vóór de invoering van de democratie.’– Remieg Aerts
Inclusieve politiek
De Nederlandse politiek van enkele eeuwen geleden was inclusiever dan we denken. Rond 1800 beleefde Nederland roerige tijden: het waren jaren van revolutie, strijd tegen Oranje en de Belgische Opstand. Tegen deze achtergrond namen individuen en groepen die niet behoorden tot de stedelijke, protestantse, mannelijke bestuurselite toch volop deel aan het politieke proces.
Verzoekschriften en petities
Zij deden dat door gebruik te maken van het belangrijkste politieke instrument van hun tijd: verzoekschriften en petities. Alle autoriteiten in het land, van dorpsbestuurders tot de koning, namen verzoekschriften uiterst serieus. Het recht van petitie werd beschouwd als een fundamenteel politiek recht, al kregen petitionarissen ook stevige kritiek te verduren.
Petitiesamenleving
Politieke participatie wordt vaak gereduceerd tot de periodieke deelname aan verkiezingen. Besluitvorming is vooral bestudeerd op het niveau van de macht. Tot ver in de moderne tijd ging aan besluiten echter een heel traject vooraf van het opstellen, ondertekenen en indienen van petities. Joris Oddens schrijft deze vergeten praktijk terug in de geschiedenis. Het inzicht dat Nederland eeuwenlang een petitiesamenleving was, geeft een impuls aan het hedendaagse debat over democratische vernieuwing.
Over de auteur
Joris Oddens is als politiek historicus verbonden aan het Huygens Instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Bij Boom Uitgevers Amsterdam voerde hij de redactie over In dit Huis. Twee eeuwen Tweede Kamer (2015). Zijn boek Pioniers in schaduwbeeld. Het eerste parlement van Nederland (2012) werd bekroond met de D.J. Veegensprijs.
'Inclusieve politiek bestond al in de vroege negentiende eeuw, ver voordat wij het uitvonden'
Woord vooraf 9
1 Alledaagse verzoeken 13
2 Grenzen verleggen 31
3 Nieuwe vormen 47
4 Recht van petitie 65
5 Of het gedrukt staat 83
6 Revolutionaire zaken 101
7 Armenbrieven 119
8 Oude rechten 135
9 Gelijker dan anderen 151
10 Het zijn maar geuzen 169
11 Restauratiepolitiek 187
12 Voor alle standen 205
13 Notabele geheimen 221
14 De bezwaren van zeer velen 237
15 Een geschiedenis van belang 257
Woord van dank 268
Noten 270
Illustratieverantwoording 295
Bronnen en literatuur 298
Register 320
Reviews 'Op veler verzoek'
In de media
‘Ontzettend toegankelijk geschreven studie naar politieke participatie in het verleden - en enorm relevant voor het heden.’ – Boudewijn Steur
‘Oddens keert zich geregeld tegen de historische consensus, op grond van degelijk onderzoek en vanuit een creatieve invalshoek. Op veler verzoek is een origineel en vernieuwend boek.’ – Nederlands Dagblad
‘De bloeiende petitiecultuur aan het einde van de 18de eeuw verleende een stem aan veel individuen en groepen die anders buitengesloten waren gebleven. Dat blijkt uit een studie van historicus Joris Oddens.’ – NRC
‘Joris Oddens laat in zijn boek heel goed zien dat de periode van de Restauratie geen apolitieke -tijd is, maar een periode met petitionnementen en mensen die iets voor elkaar willen krijgen.’ – Wim Berkelaar bij OVT
‘Oddens fraaie en interessante studie vult de leemte op en levert een vernieuwende bijdrage aan de nationale geschiedschrijving.’ – Historiek
‘En dus is de moraal van Oddens’ verhaal: er is helemaal geen reden voor koudwatervrees voor directe participatie van burgers die anno 2023 beter dan ooit zijn opgeleid en meer dan ooit (digitaal) toegang hebben tot de juiste informatie om een beredeneerd oordeel te vormen over zaken die hen aangaan.’ – Wynia's Week
‘Joris Oddens heeft met deze studie het verzoekschrift in het middelpunt van de belangstelling geplaatst, een positie die dit eeuwenoude documenttype meer dan verdiend zo wordt uit dit boek duidelijk. Het is daarmee een boek dat in geen archiefbibliotheek mag ontbreken.’ – Hereditas Nexus
‘Joris Oddens heeft een prachtig, mooi geïllustreerd en zeer leesbaar boek geschreven. Hier is niets op aan te merken. De Nederlandse historiografie heeft er een glanzende parel bij.’ – Mark Beumer
‘Op veler verzoek geeft een goed leesbaar inkijkje op een vergeten vorm van politieke participatie in Nederland. Een welkome aanvulling voor de mensen die geïnteresseerd zijn in de politieke geschiedenis van Nederland.’ – Mathijs van der Loo
Gerelateerde uitgaven
Oorlog en ongelijkheid
De uitgewiste horizon
