Top tien bestverkochte boeken van 2022

In het publieke debat is de afgelopen jaren veel kritiek geleverd op het neoliberalisme, maar wat dit begrip inhoudt blijft meestal vaag. Waar komt het eigenlijk vandaan en hoe heeft het zich in Nederland genesteld?

In Neoliberalisme. Een Nederlandse geschiedenis geven historicus Bram Mellink en socioloog Merijn Oudenampsen het neoliberalisme voor het eerst een plaats in de geschiedenis van ons land. Zij laten zien dat het marktdenken veel eerder in Nederland landde dan altijd is gedacht en veel nauwer met onze naoorlogse instituties is verweven dan deskundigen tot nu toe aannamen.

‘Neoliberalisme laat zien hoe een radicale ideologie kon doordringen tot de macht. Een mustread voor wie iets van de huidige politiek wil begrijpen.’ – de Volkskrant ★★★★★

‘‘Het verhaal dat Van der Boom heeft verteld, is in zoverre bekend dat ingevoerde lezers alle staties van de Joodse lijdensweg onderhand wel kennen. Maar hij beschrijft de lotgevallen van de Nederlandse Joden met weglating van ‘wijsheid achteraf’: wat wij weten van hun lot was voor henzelf hooguit een bang vermoeden. Zo weet hij met een zakelijke penvoering de beklemming en de angst op te roepen waarin een belaagde gemeenschap verkeerde ‘die wist dat ze iets niet wist’.’’ – de Volkskrant ★★★★★

‘‘[Van der Booms] boek markeert het einde van een door emoties en prinzipienreiterei geleide discussie en het begin van een poging dit soort kwesties te onderzoeken vanuit de mêlee van de gebeurtenissen, zonder een a priori moreel oordeel. Daar is niets grijs of nivellerends aan.’’ – De Groene Amsterdammer

In vier boeken behandelt het Verhaal van Gelderland alle belangrijke thema’s uit het Gelderse verleden. Van de mysterieuze grafheuvels op de Veluwe tot de machtige hertogen van Gelre. Van ordelijke Romeinse legerkampen tot weelderige adellijke landgoederen. Van de gewelddadige verovering van Grol tot de mislukte slag om Arnhem. Het Verhaal van Gelderland is een integrale en chronologische geschiedenis, waarin politieke, economische, sociale en culturele processen per periode in onderlinge samenhang worden beschreven. Elk boek bestrijkt een eigen tijdvak en is rijk geïllustreerd met honderden afbeeldingen, waaronder tientallen nieuwe kaarten en tekeningen.

De vader van Kees is joods. Hij weet wat hem te wachten staat als in mei 1940 de bommenwerpers griezelig laag overvliegen, en hij neemt een drastisch besluit. Kees’ moeder grist de jassen van de kapstok en halsoverkop trekt het gezin de Belgische grens over. In België moeten ze hun auto achterlaten; in een legervrachtwagen gaat het gezin door naar Hasselt. Dan naar Brussel, en in een overvolle trein naar Parijs. De trein wordt beschoten. Kees is dan een jongetje van zes; voor hem is alles even onbegrijpelijk als angstaanjagend. En dit alles is pas het begin van een chaotische vlucht die vijf jaar duurt.
 
Tachtig jaar na de vlucht kan Kees van der Sluis er nog steeds moeilijk over praten. Erover tekenen gaat wél: in tien jaar tijd maakt hij maar liefst achthonderd tekeningen. Een explosie van emoties. Pas daarna vindt hij de woorden voor dit oorlogsverhaal, dat de lezer onweerstaanbaar meesleept op een bange tocht om het onheil voor te blijven.

Stedenbouwkundige Riek Bakker vertelt in De ruimte van Riek hoe en waarom ons land geworden is zoals het is en laat zien dat de inrichting van het huidige en toekomstige Nederland een continu proces is van gebiedsontwikkeling. Zelf heeft zij met daadkracht, doorzettingsvermogen en creativiteit haar stempel gedrukt op de ruimtelijke inrichting van Nederland, met als meest toonaangevende projecten de Kop van Zuid in Rotterdam en Vinex-wijk Leidsche Rijn bij Utrecht.

In zijn combinatie van vakinhoudelijke kennis en een levendig persoonlijk verhaal is De ruimte van Riek toegankelijk voor zowel het brede publiek als voor bestuurders, politici, stedenbouwkundigen en architecten. 

De Legenda aurea beschrijft het leven en sterven van de belangrijkste heiligen van de middeleeuwse christenheid: de grote figuren uit het Nieuwe Testament, de martelaren van de eerste eeuwen, de monniken en bisschoppen van het gekerstende Europa, de tijdgenoten van Jacobus de Voragine. Iedere heilige verschijnt voor de lezer op de dag waarop zijn of haar feest werd gevierd. Het zijn verhalen, maar geen fantasieën van de auteur: hij houdt zich juist strikt aan wat er over zijn heiligen bekend was.

Een van de beste religieboeken van 2022 volgens de recensenten van Trouw:

‘Dit is er een voor de echte liefhebber, maar wat een heerlijk verzorgd prachtboek. Het middeleeuwse standaardwerk met beschrijvingen van de heiligenlevens. Knotsgekke verhalen vol duivels en demonen, maar vaak ook vertederend en aangrijpend. Een beschrijving van de middeleeuwse ziel.’

Reinier Pauw bepaalde in de vroege zeventiende eeuw het gezicht van Amsterdam én van de Republiek. Deze toegankelijk geschreven biografie laat zich lezen als een spannend epos over een stad, een man en zijn familie. 

‘Deze machtige Amsterdamse regent was de Donald Trump van de 17e eeuw. [...] Menno Witteveen laat zien hoe hij geld in macht wist om te zetten en macht in geld.’ – NRC  ●●●●

Uğur Ümit Üngör en Jaber Baker schreven een onthullend boek over de Syrische goelag van Assad, die niet minder gruwelijk was dan de Sovjet-goelag waar Solzjenitsyn over schreef. De authentieke, niet eerder gepubliceerde illustraties bieden een overweldigende bewijslast.

De Syrische goelag is gebaseerd op een breed scala aan bronnen, waaronder interviews, rapporten, privécollecties, memoires, illustraties, kaarten, foto’s, orale geschiedenissen en data van sociale media. Het boek heeft een brede reikwijdte en portretteert slachtoffers en daders in hun onderlinge verhoudingen in wat ongetwijfeld de gruwelijkste gevangenissen ter wereld zijn.

In juni 1572 sluit Zutphen zich aan bij de opstand van Willem van Oranje tegen de Spaanse koning Filips II. De maanden daarna verlopen dramatisch. Zutphen is het toneel van een gewelddadige burgeroorlog. In het najaar keert het tij. Oranje vlucht en op 16 november 1572 neemt het Spaanse leger Zutphen in. Daarna wordt de stad geplunderd en gestraft. Waar 1572 voor de Zutphenaren een jaar werd om snel te vergeten, ontstond buiten de stad juist een levendige herinneringscultuur en propagandastrijd over bloeddorstige Spanjaarden en arme Zutphenaren. Eigentijdse bronnen laten echter een ander beeld zien. Waar komen die gruwelverhalen vandaan? Wat maakten Zutphenaren in 1572 nu wél mee? En waarom is het bloedbad in het collectieve geheugen gegrift?