Seks, waarheid en pastorale macht. Een blik in het atelier van Bekentenissen van het vlees
Op 26 februari organiseert Boom Uitgevers Amsterdam in samenwerking met Spui25 en dNBg een programma rond de verschijning van Bekentenissen van het vlees, met o.a. Marli Huijer en vertaler Jeanne Holierhoek. Toegang is gratis.
Met de publicatie van het vierde en laatste deel van Foucaults Geschiedenis van de seksualiteit is een eind gekomen aan één van de meest roemruchte filosofische publicatiedossiers van de afgelopen decennia. Foucault kondigde het boek oorspronkelijk al aan in de inleiding van het in 1984 verschenen Het gebruik van de lust – deel twee van zijn Geschiedenis van de seksualiteit. Foucaults dood in datzelfde jaar, en zijn uitdrukkelijke wens om af te zien van elke postume publicatie, brachten het manuscript van Les aveux de la chair onder publicatie-embargo. Pas dertig jaar later gingen de ‘erven Foucault’ overstag en gaven ze toestemming om het intussen nagenoeg mythisch geworden vierde deel alsnog te publiceren. In februari 2018 verscheen de Franse editie en vandaag ligt ook de Nederlandse vertaling in de boekhandel.
Ontegensprekelijk gaat het hier om een belangrijke publicatie. Al was het maar omdat Foucaults Geschiedenis van de seksualiteit, zoals hij die aan het eind van zijn leven concipieerde, nu eindelijk voltooid wordt en zijn laatste, zo goed als afgewerkte manuscript vrijgegeven is. Bovendien was het aanvankelijk ingestelde embargo intussen ook hopeloos achterhaald. De publicatie van het monumentale Dits et écrits (1994) – een zo goed als volledige verzameling van Foucaults gepubliceerde teksten, interviews, lezingen, etc. – en van de dertiendelige reeks colleges die hij tussen 1970 en 1984 gaf aan het Collège de France, zorgden ervoor dat de inhoud van Les aveux de la chair zo niet bekend, dan toch met grote zekerheid vermoed kon worden. In die context had het achterhouden van Foucaults laatste manuscript niet veel zin meer.
Toch is daarmee nog lang niet duidelijk hoe Les aveux de la chair zich laat inpassen in Foucaults Histoire de la sexualité, laat staan dat die Geschiedenis van de seksualiteit met de publicatie van Bekentenissen van het vlees haar langverwachte sluitstuk en definitief beslag zou krijgen. Wel integendeel. Het lijkt erop alsof door die publicatie de puzzel die Foucaults Histoire de la sexualité altijd al was, alleen nog maar complexer is geworden.
Om die complexiteit te lijf te gaan moet een aantal hindernissen opgeruimd worden die een leerzame lectuur van Les aveux de la chair in de weg staan. Door te wijzen op de merkwaardige ontstaansgeschiedenis van Foucaults Histoire de la sexualité en in te zoomen op de specifieke achtergronden van Bekentenissen van het vlees zetten we alvast een eerste stap in die richting.
